Nederzetting uit de Merovingische periode in Berkel-Enschot

Dat Berkel-Enschot al sinds tienduizenden jaren bewoond is, weten we door de vondst vuurstenen voorwerpen uit de Oude Steentijd. De aanwezigheid van een klokbeker van ongeveer 2000 voor Christus op de Berkelse Akkers wijst op bewoners, maar van een nederzetting is dan nog geen sprake. Uit de Bronstijd zijn losse aardewerkvondsten bekend.[1]

De eerste echte bewoningssporen dateren uit de IJzertijd (700 tot 50 voor Christus). Tijdens opgravingen in de Enschotse akkers is naast het talud van de Burgemeester Bechtweg een urnenveld aangetroffen met vijftien crematiegraven uit de IJzertijd met drie geheel intacte urnen.[2] Het terrein bleef ook tijdens de Romeinse periode bewoond.

In 2011 bracht archeologisch onderzoek op de Enschotse akkers de resten aan het licht van een nederzetting uit de Merovingische periode. Ook in die vroegmiddeleeuwse periode was Berkel-Enschot dus bewoond. Op de Berkelse Akkers zijn naast kringgreppels de sporen gevonden van een (bij)gebouw en twee waterputten.

Merovingische nederzetting

In de Merovingische periode raakte Noord-Brabant weer bevolkt en waren er meer bewoonde plaatsen dan in de periode daarvoor. Sommige nederzettingen werden bewoond vanaf de Merovingische periode tot in de late middeleeuwen. Andere, vaak bestaand uit slechts een enkele boerderij, werden weer verlaten doordat de boerderij werd verplaatst naar een aangrenzend gebied dat nog niet in cultuur was gebracht. Dit lijkt ook het geval te zijn bij de Merovingische nederzetting van Berkel-Enschot, die volgens Verwers uit de zevende eeuw dateert.[3]

Verwers reconstrueerde drie Merovingische gebouwen: twee eenschepige huizen die bij elkaar stonden, en een derde huis dat zo’n vijfenzeventig meter zuidelijker stond en tweeschepig lijkt te zijn geweest. Het is onbekend of deze twee clusters gelijktijdig bewoond waren.[4] Deze nederzetting had relatief kleine gebouwen, met een lengte van vijf en tien meter en een breedte tussen 3,5 en 5,2 meter, met daarnaast grotere gebouwen met een lengte tussen de elf en 14,5 meter en een breedte tussen de vier en zes meter. (Foto A en B)

Het beeld van de kleine Merovingische nederzetting werd gecompleteerd toen in 2011 de resten van twaalf boerderijen, enkele schuurtjes en drie waterputten werden ontdekt.[5]